Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Kumpulan Sagata Atau Pattun dan Adi adi Lampung

Cindri yanto - Sagata atau Pattun dan Adi adi lampung memiliki makna dan tujuan yang sama yaitu salah satu jenis sastra lisan lampung yang berbentuk puisi, Seperti yang kita ketahui bahwa lampung terbagi menjadi dua kelompok diantaranya Lampung Pesisir atau Sai Batin dan Lampung Pepadun selain dikenal juga dengan Lampung peminggir

Yang membedakan kedua kelompok masyarakat lampung tersebut adalah dari daerah tempat tinggal dan Dialek yang di gunakan. Jika Masyarakat lampung Saibatin tinggal di Pesisir Pantai dan menggunakan bahasa dialek (A). Berbeda dengan Lampung Pepadun yang tinggal di daerah Pedalaman din tengah tengah Provinsi Lampung serta menggunakan bahasa dialek (O)


Dengan adanya dua kelompok masyarakat lampung inilah, dikenalnya Sagata, Pattun dan Adi adi. Istilah Pattun dikenal dilingkungan masyarakat lampung Abung, Menggala (Tulang Bawang), Melinting, Way Kanan, Sungaki dan Pubian. Sedangkan Istilah Sagata dan Adi-adi dikenal dilingkungan masyarakat lampung Pesisir


Pattun atau Sagata dan Adi-adi Di kalangan masyarakat lampung sendiri biasanya digunakan dalam acara muda mudi yang bersifat bersukaria seperti acara Nyambai, Miyah Damagh, Kedayek Nayuh dan lain lain


Berikut ini kumpulan dan conton Pattun atau Sagata dan Adi-adi lampung

- Adi-adi Pembuka Cawa
Tabik pun nabik tabik, sikindua na ganta haga bubalah cutik, lain hak semberana mula kususun kicik, sejar guai kekira terhadap di sai ramik, perwatin sai mulia

Ki ram ji lana hurik, semapu di pengrasa Sekali tungga bangik, sekali tungga lara Agama ngayun betik, delom segala rupa Sai haram dang tikanik, neraka radu nangga


Hambor titiran ulung, cakak mahligai kaca Turun di tanoh lampung, hinggop datas bendira Wai tehili jak gunung, haga nuju humara Kabarni disan burung, wat nuri pandai cawa


- Adi Adi Teteduhan

Batangni tihang agung, bulungni kipas cina
Buahni penabuh gung, tikanik bangik nana

Lapahni injing-injing, gegoh burung senggerak

Ratong haga ngemaling, jak jaoh tapok nyurak

Kap rik waw tanoh mekah, ratong mit tanoh lampung

Sai gugor jadi metah, sai hambor jadi burung

- Adi Adi Merdika

Pitu belas agustus, di tahun empat lima
Rani jumahat kudus, tanggal siwa puasa
Ripulusi meletus, indonesia merdika

Badik pedang tihunus, rakyat bila negara

Gegoh banjir rik arus, semangat bangsa kita
Musti hancur rik angus, sapa ngehalangi ya

Ripulusi ram terus, jak aceh mit papua

Dengan niat sai tulus, berjuang gagah nana
Rantai penjajah putus, jak bumi nusantara

- Adi - adi Sanak Haruk

Dengi pai nyak bubagai, jama ahli puwari
Kenyin jejama pandai, riwayat sai kubiti

Riwayat sai kubiti, hurik delom dunia

Diandan ahli wari, beduwa sapa haga

Beduwa sapa haga, tukang kanik mi ngingi

Sanak haruk sengsara, selalu nedos hati

Selalu nedos hati, sedihni mak kehingga

Mit di sai purarepi, mak ngedok sai ngiman ya

Mak ngedok sai ngiman ya, sakik bagimu badan

Sedong jak hulun tuha, mak ngedok peninggalan

Mak ngedok peninggalan, jama diriku sinji

Diandankon kemaman, debi pagi kusuwi

Debi pagi kusuwi, kenyin dang kemarahan

Kapan kuk debi-debi, duwai ngusung lasuhan

Duwai ngusung lasuhan, mulang tongkop di gerih

Sesampaiku di lamban, nyak dikayunkon malih

Nyak dikayonkon malih, haga dipa mak nantu

Lah lawi matti sedih, nasib nimpa diriku

- adi adi tikham

Bayang bayangmu kundang, khatong di tengah bingi
Minjak diguyang hiwang, niku delom hanipi

Luah nyak mit tangebah, mejong di lambung batu

Nenggakhah bulan wewah, tabinta munih niku

Kutenggakhah di bulan, khindu mendayu-dayu

Kidang pagun mak pampan, ulih lain pudakmu

Haku wewah bang kelom, bulan tanggal sehakhi

Haku lupa ki pedom, bang tungga di hanipi

Payah nyak hani langgam, nimba laok sebuku

Payah nyak ngandan tikham, bangik ki khiya niku

Cakak jan nimpat lesung, sanak lapah sekula

Tekacai sai kupegung, kapan niku tabinta

Kelapa di duwakha, tanohni haga tejuh

Kapan niku tabinta, badanku lemoh lumpuh

Betik susunni pikhing, sudu delom pengantak

Badan kukhasa makhing, ki niku mak kuliak

Punyanamu mak gindam, wai di lambung talos

Punyanamu mak tikham, kinandi payah nedos

Mesak manggamu kodo, dipekhom dibah jami

Gegoh nyak niku kodo, tikham dawah dabingi

Kudengi nyikham - sikham, labung di tengah laok

Lain ki nyak mak tikham, haga tungga mak dapok

Kapan kuk debi - debi, nyak nangguh sakik hulu

Kidang mawat sekali, budiku tikham diku

Wailima padasuka, kedundung kububatu

Kubabangkon di sapa, ki nyak tikham di niku

Dulik - dulik di khanjang, bubantal bukelambu

Minjak munih nyak miwang, khasa diguyang niku

Khelomni wai kuselom, pagun mak tungga batu

Khelom bingi mak pedom, santokh tabinta diku

- Adi adi Sakhih

Kawai handak juga nyak, mak kupabalin- balin
Sakhih diku juga nyak, mak kupamain -main

Matti hekhum melati, mak gegoh di cempaka

Debingi kuhanipi, dawah disepok mata

Kekhis khuwa nyak kodo, midokh di pasakh banton

Hilang nyawa nyak kodo, ampai dipangka temon

Wai jelai jambat ampai, khanglaya padang khatu

Kagekhingan kham ampai, kekalau jadi judu

Haga nyak mandi di mas, selom selonsokh dinton

Niku penyambung napas, nyak ngekhadukon angon

Mak dapok menok laok, tabinta di tanjungan

Nimpat jan kukhuk khangok, niku guai gantungan

Najin hujan dang labung, kemakhau dang ki panas

Nyak nutuk dang diusung, nyak tepik dang ki tikas

Mejong - mejong di jambat, nunggu hulun teliyu

Sapa liwat kusambat, nyak ngulih - ulih niku

Mustahil ya mak banjikh, ki khani labung dunggak

Mustahil nyak mak watikh, ki niku watikh di nyak

Mandi di kulam yaman, sehakhi bulan haji

Payah netopkon iman, niku pengguda hati

Mak bakhih kantu paku, jukuk di tengah sabah

Mak bakhih kantu niku, sungi angon mak khubah

Pelok awimu pelok, pelok panjang selawi

Niku kubekom khedok, sanajin guncang bumi

Kuliak niku medoh, hilokmu paku layu

KHepa wai disop tanoh, kagekhingku di niku

Nanom khampai biding wai, tuoh di gelikh batu

Khepa sikhokni khantai, khiya nyak jama niku

Asing wewahni bulan, mak liyu matakhani

Niku jukhagan lamban, mak niku sapa lagi

- Adi Adi Layau

Jak lunik sinjang lilik, balak sinjang sekhilang
Jak lunik ngandan sakik, balak mak nungga senang

Ngelagok nyak di punai, punai khindu di kawat

Nyak hanyuk lain di wai, sai ngandan dikhi mawat

Sinjang kebatku mawat, sinjang sakhungmu lamon

Sai ngandan dikhi mawat, sai demon diku lamon

Dang miwang niku maju, kantu bubakh mak pangan

Sai demu khadu nantu, sai di nyak wallah walam

Kudengi nyak wai nyak wai, hani sai ketutungan

Nyak hakhap kilu tawai, hukhikku ji tanggungan

Yu kidah sakhat ukhut, belimbing di pangkalan

Ki hati tipadukhut, api lajuni badan

Ngejintuk benang kusuk, benang panjang selawi

Nungah lelakun binuk, temang mak bangik lagi

Ibakhat wai di gelas, panjak kidang mak nyata

Gekhing kubatok bibas, khabai kantu kentakha

Ngenggulai tangkil sigi, mak munih bukelapa

Sakik sekhibu khinci, lelakunku ji ganta

Mit duwai pancukh langok, mulang mandi di imbun

Luh bela badan langok, ngembabiti lelakun

Legundi laok sepi, pengintaianni bajau

Ki kheji juga hati, angon-angonku layau

Gumukhuh delom sangkakh, manuk lebon kelabai

Ngeliak bulan tetakh, badan hancukh jadi wai

Pisang mesak di juyu, bela dikanik tupai

Miwang nyak khadu leju, gantung galah nyak khabai

Ngedentum lain humbak, kelapa gugokh kekhing

Lain tutukan ki nyak, pekhahu gincing mikhing

Tawai pai nyak pastakun, ilmu bawanku mati

Mak guna nyak disantun, ki napasku mak lagi

- adi Adi Rasan 

Mawat kubuang jala, ki mak iwani lamon
Mawat kubuka cawa, ki mak cawa setemon

Cakak di kapal siyom, bulayar mit betawi

Kinandi diri liyom, nenggarah matarani

Kinandi gila ading, siri nihan do hati

Ki tidacing nyak miring, huwok di hujung tapi

Nyak nyomor di kaponggor, kayu tenuar nambi

Nyak nyomor niku pintor, pandai sekula ngaji

Asing lamonni kasai, mak liyu kasai batu

Asing lamonni indai, mak liyu kantu niku

Kudengi nyirih-sirih, wai di kendali pekon

Najin wat indai barih, di niku nyak sai demon

Batangari wai tebu, banjir keliwat harus

Taki pandaiku diku, cinta mak pandai putus

Haga nyak nanom kupi, ki dikeni dunia

Haga nyak mit di kuti, ki dikeni ranglaya

Segalani kusansat, sanajin labung batu

Di niku rang bupukat, ngeradukon tinemu

Wai lunik jak pematang, pancuran bulung randu

Nyak sakik kalau senang, ki pubandung di niku

Kantu niku mit duwai, tenggarah batang jambu

Kantu niku mak pandai, mak judu kantu niku

Cakak nyak mit pematang, ngibarkon kain handak

Ki judu wallah alam, ki niat mak dapok mak

Mengkudu ki ya kayu, cempaka ki ya ngumbang

Judu ram ki ya laju, bitian ki ram lipang

Semampuk jukuk juyu, maju-majuni sanak

Lambat yu ringkas payu, nutuk pilihmu ki nyak

Kutulis malam kemis, radu di rani sabtu

Cawaku radu habis, tinggal nunggu jak niku

Na kantu reno do puakhi kumpulan Sagata, Pattun dan Adi adi Lampung sa kilu mahap jama sekindua kantu bang wat salah dilom penyampaian tulisan hijo. Tujuan sikam menjaga dalih melestariko adat budaya lappung kalau mawat punah sampai anak cucu gham ghik lebon di akuk hulun. (Sumber adi adi: irfananshory.blogspot.com & pardasuka-pringsewu.blogspot.com) Tabik pun "Gambar: Cindri Yanto"